Bí ẩn tộc người sống trong hang đá

Những thành viên của tộc người sống trong hang đá trước khi được Bộ đội Biên phòng phát hiện không biết mình bao nhiêu tuổi, không biết dệt vải và đặc biệt là có một quy ước ăn trầu kỳ lạ. Tộc người không biết tuổi Dân tộc Chứt thuộc nhóm Mã Liềng ở bản […]

Những thành viên của tộc người sống trong hang đá trước khi được Bộ đội Biên phòng phát hiện không biết mình bao nhiêu tuổi, không biết dệt vải và đặc biệt là có một quy ước ăn trầu kỳ lạ.

Tộc người không biết tuổi

Dân tộc Chứt thuộc nhóm Mã Liềng ở bản Rào Tre (xã Hương Liên, Hương Khê, Hà Tĩnh) hiện có khoảng trên 35 hộ với hơn 130 nhân khẩu đang sinh sống. Sáng sớm, từ thị trấn Hương Khê, chúng tôi có chuyến hành trình ngược nguồn lên bản Rào Tre.

Đến hỏi ông năm nay bao nhiêu tuổi, ông chỉ lắc đầu rồi nói: Tuổi tác đối với người già ở bản này không ai biết, họ chỉ biết mình sinh ra và lớn lên trong rừng sâu thôi.

Những năm 60 thế kỷ trước, trong một lần đi tuần tra, Bộ đội Biên phòng đã phát hiện một tộc người hoang dã sống trong hang đá giáp ranh giữa Quảng Bình và Hà Tĩnh. Sau đó đưa về bản Rào Tre sinh sống nhưng do chiến tranh ác liệt, đời sống khó khăn họ lại quay về rừng sâu sinh sống. Năm 2001 tộc người này được Bộ đội Biên phòng đưa về bản Rào Tre định cư và bây giờ họ đã có cuộc sống ấm no hòa nhập với cộng đồng Việt.

Ông Hồ Lon không biết mình bao nhiêu tuổi

Để hiểu thêm chúng tôi tìm đến ông trưởng bản Hồ Kính, người Chứt chính cống, vừa gặp ông liền hồ hởi: Người Chứt bây giờ khác rồi, biết cày ruộng, biết đọc, biết viết, thả lưới, không đốt rừng làm nương rẫy nữa!…

Cuộc sống người Chứt ở bản Rào Tre bây giờ đã thay đổi nhiều.

Rời hang đá quên đi âm nhạc

Mỗi khi nhắc lại những ngày tháng sống trong hang đá, tộc người Chứt tự hào là nhờ tiếng sáo, tiếng đàn mà những đôi trai gái thành vợ thành chồng và những lễ hội thêm sôi nổi.

Ông Hồ Púc một trong bốn người thổi sáo Pi hay nhất tộc người Chứt ở bản Rào Tre

Cầm cây đàn Trơ bon ngồi trước nhà, đánh những giai điệu vang khắp cả núi rừng khiến cho ai cũng phải dừng chân mà nghe, bà Hồ Thị Sen kể: "Cũng nhờ cái đờn (đàn) này với cái sáo mà tôi với ông Hồ Phương nên duyên vợ chồng. Ngày chúng tôi yêu nhau đêm mô cũng ra ngồi bên suối, ông ấy thì cầm sáo Pi còn tôi cầm cái đờn Trơ bon ngồi cả đêm không nói một câu mô, chỉ dùng nhạc cụ để thay lời nói. Ông thổi một hồi tôi đáp lại một khúc, nhờ tiếng đờn tiếng sáo mà chúng tôi có ngày hôm nay đó".

Bà Hồ Thị Niềm mỗi khi thổi sáo tiếng vang khắp bản ai cũng lắng mà nghe

Đó là vợ chồng ông Hồ Phương, bà Hồ Thị Niềm và ông Hồ Púc. Vừa làm hai cái sáo Pi xong, người đã già yếu nhưng bà Niềm liền cầm cây sáo Pi thổi và phát ra thứ nhạc khiến cho chúng tôi muốn ngồi cả ngày để được nghe tiếng sáo của bà.

Thế hệ trẻ không còn yêu thích thứ nhạc cụ của dân tộc mình nữa.

Tục ăn trầu bí ẩn của người Chứt

Ăn trầu là một văn hóa của người dân Việt Nam từ lâu đời, kể cả người Kinh cho đến người dân tộc nhưng ở tộc người Chứt tục ăn trầu có nhiều bí ẩn.

Đi đâu, ngồi đâu người phụ nữ dân tộc Chứt cũng miệng lóp lép nhai trầu suốt ngày

Lý giải cho điều này bà Hồ Thị Mậu nói: Đàn ông thì hút thuốc, uống rượu không được ăn trầu, nếu ăn trầu là có tội với thần linh. Ngày trước sống trong hang đá đàn bà ai cũng hút thuốc nhưng khi ra đây ở được bộ đội biên phòng nói là: Hút thuốc không tốt cho sức khỏe sẽ bị ung thư và nhiều bệnh tật khác nữa nên chị em trong bản đều bỏ thuốc hết rồi.

Bà Hồ Thị Mậu và chị Thiêm ăn trầu với đọt mây, đọt cọ rất ngon lành

Phụ nữ tộc người Chứt bây giờ khi đi lên rừng, đi làm ruộng, đi chợ…họ luôn mang theo một bao trầu bên người để ăn.